Erich Maria Remarque, Batı Cephesinde Yeni Bir Şey
Yok romanında savaşın çıplak dehşetini bütün yönleriyle anlatmıştı. Ölümün,
kanın, yıkımın ve insanın var olma mücadelesinin ortasında nefes alan o genç
askerlerin hikâyesi, yirminci yüzyılın en sarsıcı savaş anlatılarından biri
haline geldi. Ancak Remarque, Dönüş Yolu’nda bu kez cehennemin başka bir
kapısını aralıyor: savaşın bitmiş olduğu ama insanın içindeki savaşın hiç
bitmediği bir dünyayı.
Remarque’ın Dönüş Yolu, cepheden dönüp eve sığamayan bir kuşağın, kaybolmuş ruhların, hayatta kalmanın yaşamak olmadığını fark eden insanların romanıdır. Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’ta ölümün ortasında yaşamı anlatan yazar, burada yaşamın içinde ölümü anlatır. Ruhun harabeye döndüğü bir barışın romanıdır bu. Savaş bitmiştir, ama insanın içindeki savaş sonsuza dek sürer.
